Moraal

nog erg voorlopig

Vroeger zag ik moraal als het hoogste wat er was. Later sloeg het om en zag ik er de beperkheid van in. Nu zeg ik: het is wat het is. Het is zeker nodig voor sommige mensen. Een kindsoldaat weet bijvoorbeeld niet dat je een mens niet mag doden, dit moet hem gezegd worden. Of je dit via moraal gaat bijbrengen is nog de vraag.
Daartegenover staan de moraalridders. Dit zijn mensen die de waarheid in pacht hebben. Vaclav Havel * zegt:

Ga om met mensen die de waarheid zoeken,
maar vlucht voor hen die haar gevonden hebben.

Onder andere bij de Taliban kennen we het fenomeen van mensen die de waarheid in pacht hebben. Moraalridders hebben meestal scherpe zwaarden, maar het is niet het zwaard van de Waarheid. Ik heb vroeger nog een tekst geschreven "De teloorgang van de waardenhoek" (1). We grijpen de waarden vast, stoppen ze in een gouden koffer en bewaken de koffer met moraalridders. Let wel de koffer is leeg: je kunt waarden niet vastgrijpen en opbergen.

Waarom kunnen we waarden niet vastgrijpen, en bijvoorbeeld voor onze kar - onze godsdienst - spannen? Dit vraagt enig inzicht. Op vlak van inzicht scoort onze Westerse samenleving ronduit slecht.
Een Oosterse tekst - de Tao Te Ching - brengt wat duidelijkheid:

Ter inleiding

In de Tao-te Ching * (nr. 38) staat :

...
Het is wanneer Tao verloren gaat,
dat de leer van de deugd ontstaat;
het is wanneer de deugd verloren gaat,
dat de leer van de menselijkheid ontstaat;
het is wanneer de menselijkheid verloren gaat,
dat de leer van de rechtschapenheid ontstaat;
het is wanneer de rechtschapenheid verloren gaat,
dat de leer van de zedelijkheid ontstaat.
... (2)

Samengevat: Lao Tse * auteur (3) van de Tao-te Ching loopt niet zo hoog op met zedelijkheid.
Zedelijkheid, alsook moraal en ethiek, staat lang niet op het niveau van het goddelijke.